به دلیل اینکه در صنعت و در آزمایشگاه صنعتی برای بررسی مصرف انرژی از استاندارد تعریف شده استفاده می شود در اینجا سعی براین است که به بررسی این استاندارد بپردازیم و از این استاندارد استفاده نماییم وپا فراتر نگذاریم هدف از تدوین این استاندارد تعیین معیارها و مشخصات فنی مصرف انرژی در موتورهای الکتریکی القایی تکفاز وسه فاز می‌باشد. در این استاندارد همچنین برچسب مصرف انرژی برای اینگونه موتورها تعیین و روشهای اندازه‌گیری آنها ارائه می‌شود. این استاندارد ویژگیها و الزامات عملکردی و ایمنی موتورهای الکتریکی را دربر نمی‌گیرد.

 اصطلاحات و تعاریف

دراین استاندارد علاوه بر تعاریف استاندارد ملی ۳۷۷۲ ، واژه‌ها و اصطلاحات با تعاریف زیرمعتبر است :

مقادیر اسمی موتور

مقادیر اسمی موتور شامل جریان و ولتاژ اسمی، سرعت (ها) اسمی، توان خروجی اسمی و سایر مشخصات (طبق استاندارد ملی ۳۷۷۲) که توسط سازنده برای شرایط مشخص کاری موتور تعیین و بر روی پلاک مشخصات ماشین درج می‌گردد، می‌باشد.

بار اسمی

عبارت است از ماکزیمم بار مشخص شده برای موتور که سبب می‌شود موتور در مشخصات اسمی خود کار کند.

بازده انرژی

بازده اسمی یک موتور عبارت از نسبت توان اسمی مفید خروجی به کل توان ورودی است که معمولاً برحسب درصد بیان می‌شود.

ضریب توان

ضریب توان یک موتور جریان متناوب عبارت است از نسبت توان خروجی اسمی (برحسب KW) به توان اسمی ظاهری خروجی (برحسب KVA) ، که معمولاً برحسب درصد بیان می‌شود.

طبقه بندی موتورها

در این استاندارد به منظور تعیین معیارهای مصرف انرژی موتورهای الکتریکی تکفاز، با توجه به کاربرد آنها در صنعت و مصارف عمومی به چهار دسته موتورهای ماشین لباسشویی، موتورهای فن، موتورهای کولری و موتورهای صنعتی طبقه بندی می‌شوند. برچسب مصرف انرژی در اینجا فقط برای موتورهای صنعتی  تعریف می‌شود.

گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی تک فاز براساس بازده انرژی بدست آمده، یادآوری ـ دقت وسایل اندازه‌گیری مطابق با استاندارد ملی ۳۷۷۲ می‌باشد.

گروه بازده انرژی موتورهای صنعتی

موتورهای صنعتی عموماً برای استفاده در مراکز تجاری و صنعتی می‌باشند. برای گروه‌بندی بازده انرژی، موتورهای صنعتی با توجه به توان خروجی اسمی آنها به دو دسته موتورهای با توان اسمی کمتر از ۵۰۰ وات و موتورها با توان اسمی ۵۰۰ وات و بالاتر، تقسیم بندی می‌شوند.

موتورهای صنعتی براساس بازده انرژی (EF) محاسبه شده، برطبق جدول ۴ گروه‌بندی می‌شوند. گروه بازده انرژی از A (بیشترین بازده) تا E (کمترین بازده) رده بندی می‌شود.

 رده بندی گروه‌های بازده انرژی (EF) برای موتورهای صنعتی

 گروه بازده انرژی در ردیف ۳ برچسب انرژی مشخص می‌گردد.

 خروجی اسمی

خروجی اسمی، توان مکانیکی در دسترس روی محور است که برحسب وات یا کیلووات بیان می‌شود. مقدار خروجی    اسمی توسط سازنده در پلاک مشخصات موتور تعیین می‌گردد.

 خروجی اسمی در ردیف ۴ برچسب انرژی مشخص می‌گردد .

 ضریب توان

 ضریب توان (بند ۳-۴) برحسب درصد در ردیف ۵ برچسب انرژی قید می‌گردد

 سرعت اسمی

 سرعت اسمی در مورد موتورهای صنعتی در ردیف ۶ برچسب انرژی قید می‌گردد .

 برچسب انرژی

برچسب انرژی صفحه‌ای حاوی اطلاعات مربوط به معیارها و مشخصات فنی مصرف انرژی در هر کالا می‌باشد. همچنین در برچسب انرژی موتورهای الکتریکی القایی تکفاز، بازده انرژی موتور با معیارهای مورد قبول در این    استاندارد مقایسه می‌شود.

معیارها و مشخصات فنی مصرف انرژی و برچسب انرژی موتورهای الکتریکی القایی سه فاز

۱-۲    دامنه کاربرد

موتورهای الکتریکی القایی سه فاز در دامنه کاربرد این استاندارد قرار می‌گیرند. این استاندارد موتورهای الکتریکی القایی سه فاز مورد استفاده در صنایع مختلف و کاربردهای مسکونی و تجاری برای مصارف عمومی با توان خروجی اسمی حداکثر kW ۷۰معتبر می باشد. .

در این استاندارد موتورهای الکتریکی القایی سه فاز برحسب تعداد قطب در چهار دسته به شرح زیر طبقه بندی می‌شوند :

 الف ـ موتورهای الکتریکی القایی سه فاز دو قطب

 ب ـ موتورهای الکتریکی القایی سه فاز چهار  قطب

 پ ـ موتورهای الکتریکی القایی سه فاز شش قطب

 ت ـ موتورهای الکتریکی القایی سه فاز هشت قطب

 طبقه بندی موتورها

 در این استاندارد به منظور تعیین معیارهای مصرف انرژی, موتورهای القایی سه فاز، با توجه به توان خروجی اسمی و  تعداد قطب ها به چهار دسته طبقه بندی می‌شوند( به بند ۱-۲ مراجعه شود). برچسب مصرف انرژی برای هر یک از این  دسته‌ها به طور جداگانه تعریف می‌شود.

 در جدول ۱ طبقه بندی موتورها براساس توان خروجی اسمی و تعداد قطب ها مشخص شده است.

 جدول ۱- طبقه بندی موتورهای القایی سه فاز با توجه به توان خروجی اسمی و و تعداد قطب ها

معیارها و مشخصات فنی مصرف انرژی و برچسب انرژی

گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز براساس بازده انرژی بدست آمده، برای هر یک از چهار طبقه بندی تعیین  شده در مورد موتورهای سه فاز (به جدول بالا مراجعه شود) به شرح زیر انجام می‌گیرید:

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فازدو قطب

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز چهار قطب

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز شش قطب

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فازهشت قطب

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز دو قطبی

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز دو قطبی بر اساس بازده انرژی (h ) محاسبه شده بر طبق جدول ۲        گروه بندی می شوند . گروه بندی بازده انرژی از  (بیشترین بازده) تا  (کمترین بازده) رده بندی می شوند

  جدول ۲ گروه بندی موتورهای القایی سه فاز دو قطبی براساس میزان بازده اسمی

گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز چهار قطبی

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز چهار قطبی بر اساس بازده انرژی (h ) محاسبه شده بر طبق جدول ۳   گروه بندی می شوند . گروه بندی بازده انرژی از  (بیشترین بازده) تا  (کمترین بازده) رده بندی می شوند.

 یادآوری ـ گروه های  و  از ابتدای سال سوم بعد از شروع اجرای اجباری این استاندارد از برچسب مصرف انرژی  حذف می گردد.

 جدول ۳ گروه های بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز چهار قطبی را نشان می دهد.

 جدول ۳- گروه بندی موتورهای القایی سه فاز چهار قطبی براساس میزان بازده اسمی

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز شش قطبی

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز شش قطبی بر اساس بازده انرژی (h ) محاسبه شده بر طبق جدول ۴ گروه بندی می شوند . گروه بندی بازده انرژی از  (بیشترین بازده) تا  (کمترین بازده) رده بندی می شوند.

جدول ۴ گروه های بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز شش قطبی را نشان می دهد. 

گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز هشت قطبی

 گروه بندی بازده انرژی موتورهای القایی سه فاز هشت قطبی بر اساس بازده انرژی (h ) محاسبه شده بر طبق جدول ۵  گروه بندی می شوند . گروه بندی بازده انرژی از  (بیشترین بازده) تا  (کمترین بازده) رده بندی می شوند.

 یادآوری ـ گروه های  و  از ابتدای سال سوم بعد از شروع اجرای اجباری این استاندارد از برچسب مصرف انرژی  حذف می گردد.

جدول ۵- گروه بندی موتورهای القایی سه فاز هشت قطبی براساس میزان بازده اسمی

 موارد مندرج در برچسب

 موارد زیر باید در برچسب انرژی موتورهای الکتریکی القایی تکفاز ارائه شود :

۱- نام یا نشانه تجارتی سازنده ؛

۲- نام مدل یا مشخصه نوع ؛

۳- گروه بازده انرژی (که برطبق بند ۵-۱ تعیین می‌شود) ؛

۴- توان خروجی اسمی برحسب W یا KW ؛

۵- ضریب توان اسمی ؛

۶- سرعت اسمی یاحدود بالا وپایین سرعت اسمی درمورد موتورهای چند سرعته (برحسب R.P.M) ؛

۷- بازده انرژی یا مقدار بازده انرژی برای حد بالا وپایین سرعت اسمی در مورد موتورهای چند سرعته